Ένας γιατρός ζητάει φακελάκι από συγγενή ασθενούς. Απελπισμένος ο συγγενής, πληρώνει το φακελάκι, ενώ δεν έχει πουθενά να καταγγείλει το περιστατικό: Γνωρίζει ότι οι διαδικασίες είναι πολύπλοκες, χρονοβόρες και στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, αυτός που τελικά τιμωρείται είναι ο ίδιος, από την ψυχολογική πίεση και την ανασφάλεια για την ποιότητα της περίθαλψης που θα λάβει ο συγγενής του…
Άλλη περίπτωση. Μια βιομηχανία πετάει κρυφά τα απόβλητα σε μέρος όπου βλάπτει το περιβάλλον. Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει το συγκεκριμένο σημείο, παρά μόνο είναι κοινό μυστικό μεταξύ των εργαζομένων. Ένας από αυτούς, έχει υψηλό το αίσθημα της συνείδησης, και «πνίγεται» καθημερινά που αναγκάζεται να απορρίψει τα απόβλητα στο ρέμα. Παράλληλα, δεν θέλει να χάσει και τη δουλειά του… Τι μπορεί να κάνει;
Ο πολίτης που δέχτηκε αναίτια αστυνομική βία; Ή ο κατασκευαστής που δεν προχωράει η νόμιμη άδεια του αν δεν πληρώσει τον υπάλληλο της πολεοδομίας; Ή, ακόμα και ο εργαζόμενος που δέχεται πιέσεις και καταπάτηση των δικαιωμάτων του από τον εργοδότη, όπως σεξουαλική παρενόχληση, αλλά δεν μπορεί να προστατευθεί από πουθενά;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον σκοπεύει να βάλει τέλος στην αυθαιρεσία των δημόσιων λειτουργών, αλλά και των εργοδοτών, με τον εξής τρόπο: Με την απόλυτη προστασία των ανθρώπων που τα καταγγέλλουν όλα αυτά, διασφαλίζοντας την ανωνυμία τους και την ενδελεχή μελέτη των καταγγελιών τους, ώστε ο φόβος των αδυνάτων να μην αποτελεί πια την «προστασία» των παράνομων ισχυρών – ή αυτών που έχουν στα χέρια τους εξουσία.
Δηλαδή, θεσπίζοντας ένα πλαίσιο αυστηρής προστασίας των λεγόμενων και «Whistleblowers», ή «μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος».
Με τη νέα ευρωπαϊκή Οδηγία, που ετοιμαζόταν τα τελευταία 3 χρόνια, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. πλέον οφείλουν να δημιουργήσουν διαύλους και άλλους τρόπους προστασίας των ανθρώπων που θέλουν να καταγγείλουν ανώνυμα παραβιάσεις του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό σημαίνει ότι κάθε δημόσιος φορέας, από τουλάχιστον 13 τομείς, οφείλει μέχρι τα τέλη του 2021 να προετοιμάσει αυτούς τους διαύλους καταγγελιών – μπορεί να είναι διαδικτυακή πλατφόρμα όπου εξασφαλίζεται το απόρρητο, ή ακόμα και τηλεφωνική γραμμή – και να δημιουργηθούν οι αναγκαίοι μηχανισμοί ελέγχου. Εξαιρούνται οι Δήμοι που έχουν λιγότερους από 10.000 κατοίκους.
Στην υποχρέωση εμπίπτει όπως αναφέρθηκε και ο ιδιωτικός τομέας, και συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 50 εργαζόμενους!
Ο Αλέξανδρος Μελίδης, επιστημονικός συνεργάτης του οργανισμού «Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς», ήταν προσκεκλημένος του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο μάθημα «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και Ψηφιακή Δημόσια Συμμετοχή» του κύκλου μαθημάτων «Συμμετοχική Διακυβέρνηση και Ψηφιακή Κοινωνική και Ανθρωπιστική Καινοτομία» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ψηφιακά Μέσα Επικοινωνίας και Περιβάλλοντα Αλληλεπίδρασης», όπου ενημέρωσε τους φοιτητές σε μια διαδραστική συζήτηση για τα ζητήματα Διαφάνειας στη λειτουργία του Κράτους και όχι μόνο.
Ο Αλέξανδρος Μελίδης εξήγησε στον φακό του zougla.gr τις πτυχές του νέου Νόμου που οφείλει να εφαρμόσει η χώρα μας, αναφέροντας ότι η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί «μια χρυσή ευκαιρία για την Ελλάδα να αλλάξει σελίδα στα θέματα διαφθοράς, θα πρέπει όμως όλοι μαζί να συνεργαστούμε έγκαιρα για την ορθή ενσωμάτωση της Οδηγίας. Είναι σημαντικό η Οδηγία να εφαρμοστεί οριζόντια στα κράτη-μέλη, δηλαδή για όλες τις υπηρεσίες, καθώς και να καλύπτει και ζητήματα παραβίασης της εθνικής νομοθεσίας, πέραν της Κοινοτικής».
«Πρόκειται για ένα όπλο των αδύναμων που υφίστανται καταπιέσεις και παραβίαση των δικαιωμάτων τους», καταλήγει ο επιστήμονας.